ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು – RBI ನೀಡಿದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ!

ನಾವು ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಹರಿದ, ಕೊಳಕಾದ ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳು ಉಳಿದಿರಬಹುದು. ಬಹುಶಃ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಹಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ತಿಳಿಯದೇ ಇಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ. ಆದರೆ ಈ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇದ್ದರೆ ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಇಲ್ಲ! ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (Reserve Bank of India) ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ಒದಗಿಸಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ನೀಡಿರುವ ಪರಿಹಾರ ಏನು? ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ ಬನ್ನಿ.

RBI ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೊಸ ನೋಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ (Exchange) ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ. ನೀವು ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬಹುದು.

ಹರಿದ ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು?:

ಆರ್ಬಿಐ ನೀಡಿರುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಶಾಖೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ, ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೊಸ ನೋಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ನೋಟು ವಿನಿಮಯ (Exchange of notes) ಮಾಡುವ ವೇಳೆ ನೀವು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶಗಳು:

ನೀವು ನಿಮಗೆ ಸಮೀಪದ ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಶಾಖೆಗೆ ಹೋಗಿ ಹರಿದ ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಆದರೆ ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಶಾಖೆಗೆ (Own bank branch) ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ, ವಿನಿಮಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸುಲಭವಾಗಬಹುದು.
ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ, ನೀವು RBIಗೆ ದೂರು ನೀಡಬಹುದು.
ನೋಟು ಬಹಳ ಹಾಳಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೌಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು.

ಯಾವ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು?:

RBI ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕೆಳಗಿನ ರೀತಿಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ನೀವು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು:
ಹರಿದ, ಅಥವಾ ಕೊಳಕಾದ ನೋಟುಗಳು
ಮಗ್ಗುಲು ಬಿದ್ದ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಹಾಳಾದ ನೋಟುಗಳು
ಹಳೆಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ನೋಟುಗಳು (ಆದರೆ ನಿಷೇಧಿತ ನೋಟುಗಳು ಅಲ್ಲ)

ನೋಟು ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಸಬೇಕೆ?:

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ನೀವು ಯಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಶುಲ್ಕ (Additional charge) ಪಾವತಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಕೆಲವು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿ ಮಾಡಬಹುದು.

ಆರ್ಬಿಐನ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯ ನೀತಿಯ ಮಹತ್ವವೇನು?:

ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ಹರಿದ ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುವುದರಿಂದ, ಜನರು ಯಾವುದೇ ಹಣಕಾಸು ನಷ್ಟ (Financial loss) ಅನುಭವಿಸದೆ ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿನ ನೋಟುಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ಹರಿದ, ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಅದನ್ನು ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ (Bank) ಹೋಗಿ ಹೊಸ ನೋಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಈ ಸೇವೆಯನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ನಿಮ್ಮನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ, RBIಗೆ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.

ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೂಡಲೇ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ಬಂಧುಗಳಿಗೆ ಶೇರ್ ಮಾಡಿ, ಧನ್ಯವಾದಗಳು.

ಈ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಓದಿ :

• SDA/FDA ಹುದ್ದೆಗಳ ಬೃಹತ್ ನೇಮಕಾತಿ, ಇಲ್ಲಿದೆ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಡೀಟೇಲ್ಸ್
• MSIL ನಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಇರುವ ಹುದ್ದೆಗಳ ನೇಮಕಾತಿ
• ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಟ್ರೈನಿ ಹುದ್ದೆಗಳ ನೇಮಕಾತಿ

ಉದ್ಯೋಗ ಸಿರಿ ತನ್ನ ಓದುಗರಿಗೆ ನಿಖರವಾದ ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಯಾವುದೇ ಅನಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಸುಳ್ಳು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಿತ್ತರಿಸುವುದಿಲ್ಲ.